Геращенко Андрей

Мiкiта ў краiне пацукоў (на белорусском языке)

Андрэй Герашчанка

(г.Вiцебск)

Мiкiта ў краiне пацукоў

(п'еса-казка ў дзвух дзеях, шасцi карцiнах)

Дзеючыя асобы:

Мiкiта - хлопчык, 6 гадоў.

Алена Васiльеўна - мацi Мiкiты, 30 гадоў.

Алена Анатольеўна - настаўнiца Мiкiты, 30 гадоў.

Томiс - шэра-паласаты кот Мiкiты.

Пацучын Пяты - цар пацукоў.

Кароткi - маленькi пацук-ахоўнiк.

Доўгi - вялiкi пацук-ахоўнiк.

Пiскля - пiсклявы пацук.

Сур'ёзны - пацук-генрал з грубым голасам.

Тлусты - пацук.

Мiлiцыянер.

ДЗЕЯ ПЕРШАЯ

КАРЦIНА ПЕРШАЯ

Звычайная гарадская кватэра. Хлопчык спiць на ложку. У другiм баку на крэсле скруцiўся кот. У пакой уваходзiць мацi.

МАЦI: Мiкiта! Уставай хутчэй - трэба iсцi ў дзiцячы садок. Уставай, сынок!

Мiкiта працягвае спаць. Кот расплюшчвае вочы i пацягваецца.

КОТ: Ну вось - iзноў яго нельга пабудзiць! Гэта ўсё з-за таго, што ўчора тэлевiзар глядзеў. Нiякай сур'ёзнасцi няма, а сам ужо досыць вялiкi!

МАЦI: Мiкiта! Каму я кажу?!

Мацi падыходзе да ложка i пачынае асцярожна штурхаць сына.

МАЦI: Мiкiта, сынок, прачынайся! Усе дзеткi ўжо ў дзiцячы садок пайшлi, а ты ўсё яшчэ спiш! Зусiм ты ў мяне яшчэ маленькi - нiчога не разумееш!

Мiкiта незадаволена ўзнiмаецца i сядае.

МIКIТА: Нiякi я не маленькi! Хто гэта кажа, што я маленькi?! Я ўжо вялiкi - нават у "нулявым" класе вучуся!

МАЦI: Тым больш! Уставай, калi вялiкi!

МIКIТА: Уставай, уставай! А я жадаю спаць!

МАЦI: Усе дзеткi ўжо ўсталi.

МIКIТА: Ну i няхай! А я не жадаю рабiць, як усе!

Мацi падае сыну адзенне.

МАЦI: Вось - апранайся хутчэй, сынок.

Мiкiта незадаволена скiдвае адзенне на падлогу.

МIКIТА: Сама мяне апранай! Не жадаю апранацца!

МАЦI: Ты ж сам казаў, што вялiкi, а вялiкiя дзецi самi апранаюцца.

Мацi падымае адзенне з падлогi i зноў падае яго Мiкiту.

МАЦI: Вось - апранайся.

Мiкiта незадаволена разглядае адзенне, задам наперад апранае сарочку, а потым, наогул, нацягвае но ногi свiтар i спаўзае з ложка.

ТОМIС: Яшчэ кажа, што вялiкi, а на самой справе самастойна нават апрануцца не ў стане. Трэба было ўжо i штаны на галаву нацягнуць.

Мiкiта разгублена аглядае сябе i пачынае громка плакаць.

МIКIТА: У-у-у-у! У-у-у-у! Я казаў, што не змагу сам апрануцца! У-у-у! Вось, бачыш - нiчога не атрымалася! У-у-у!

МАЦI: Як табе не сорамна, сынок - ты ж такi вялiкi?! Глядзi - нават наш Томiс нешта мяўкае. Напэўна, з цябе смяецца.

ТОМIС: Як жа - смяецца. Тут асаблiва не да смеху. Тут плакаць трэба. Вырас лайдак - нават, апрануцца не ў стане.

МIКIТА: Яшчэ i гэты Томiс. Чаго раскаўкаўся?! А ну - прэч адсюль!

Мiкiта шпурляе ў ката падушкай. Томiс iмклiва ўскоквае, верашчыць i хаваецца за крэслам. Мiкiта перастае плакаць i задаволена рагоча.

МIКIТА: Ха-ха-ха! Што - атрымаў, кашак?!

МАЦI: Нельга крыўдзiць Томiса! Гэта дрэнна.

МIКIТА: Хай не каўкае пад руку. У яго вельмi брыдкi голас.

ТОМIС: У цябе ў самога брыдкi - быццам пацук з нары выпаўз i нешта пiшчыць.

Мiкiта зноў аглядае сябе i пачынае плакаць. Томiс асцярожна выглядае з-за крэсла i, пабачыўшы, што Мiкiта не звяртае на яго ўвагi, зноў уладкоўваецца на старым месцы.

МIКIТА: У-у-у-у! А-а-а-а! Мама, апранай мяне, а то ў дзiцячы садок спазнiмся!

МАЦI: Ты ж, Мiкiта, толькi што не жадаў ў садок iсцi?!

МIКIТА: А цяпер - жадаю! А цяпер - жадаю! Апранай мяне хутчэй!

Мацi садзiцца побач з Мiкiтам i пачынае дапамагаць яму апранацца.

ТОМIС: Вось лайдак - усё ж такi прымусiў мацi, каб яна яго апранала!

МАЦI: Глядзi, Мiкiта - сёння трэба сябе добра паводзiць. Учора выхавацелька казала, што ты кiнуў у твар Юру брудным мячом.

МIКIТА: Хай не абзываецца рознымi крыўднымi мянушкамi!

МАЦI: Ты зразумеў мяне, Мiкiта?!

Мiкiта ўздыхае i разводзе рукi ў бакi.

МIКIТА: Зразумеў.

ТОМIС: Як жа - зразумеў ён! Напэўна, сёння таксама што-небудзь шкоднае зробiць.

Мiкiта незадаволена глядзiць у бок ката.

МIКIТА: I што гэта сёння Томiс раскаўкаўся?!

МАЦI: Напэўна, ён есцi жадае. Зараз я яму што-небудзь дам, калi цябе адвяду ў садок.

Нарэшце, Мiкiта з вялiкай дапамогай мацi апранаецца i яны iдуць да дзвярэй. Калi Мiкiта праходзе побач з крэслам, на якiм сядзiць Томiс, ён нечакана заўважае, што на падлогу звешваецца хвост ката. Мiкiта наўмысна наступае на хвост нагой. Кот шалёна крычыць.

ТОМIС: Мя-я-у-у-у!

МАЦI: Ну, калi гэта скончыцца?! Навошта ты стаў яму на хвост?!

Мацi некалькi разоў пляскае далонню Мiкiту нiжэй спiны i яны знiкаюць са сцэны. Чуецца плач i крык.

МIКIТА: За што?! У-у-у-у! Я нiчога не зрабiў!

КАРЦIНА ДРУГАЯ

У левай частцы сцэны гардэроб "нулёвага" класа у дзiцячым садку. Навокал - шафкi для адзення дзяцей. У правай - непрыемны, цёмны, жахлiвы чулан, дзе захоўваюцца розныя рыдлёўкi, граблi, вёдры i iншы гаспадарчы iнвентар. Левая i правая часткi сцэны падзелены перагародкай з дзвярамi. Настаўнiца праглядае шафкi i размаўляе сама з сабой.

НАСТАЎНIЦА: Зноў кагосцi няма. Але каго?

Расчыняе пустую шафку.

НАСТАЎНIЦА: Так i ёсць - няма Мiкiты. Зноў, як i звычайна, ён спазняецца.

З-за левых кулiс з'яўляюцца Мiкiта i яго мацi. Мацi трымае Мiкiту за руку i амаль цягне сына за сабой. Мiкiта ўпiраецца нагамi ў падлогу.

МIКIТА: Я ж казаў табе - у групе нiкога няма! Напэўна, дзецi на двары займаюцца зарадкай.

Мацi, убачыўшы настаўнiцу, разгублена спыняецца.

МАЦI: Добрай ранiцы, Алена Анатольеўна. Прабачце - мы зноў спазнiлiся.

МIКIТА: Я ж казаў, што дзецi на двары!

НАСТАЎНIЦА: Добрай ранiцы, Алена Васiльеўна. А ты, Мiкiта, не маеш жадання са мной павiтацца?

МIКIТА: Добрай ранiцы! А дзецi на двары?

НАСТАЎНIЦА: Добрай ранiцы! Дзецi ў музычнай зале. Але зараз я прывяду iх ў клас. Так што, Мiкiта, распранайся - на зарадку ты ўсё роўна спазнiўся. Хутка будзем снедаць.

МIКIТА: Мама, дапамажы!

НАСТАЎНIЦА: Што гэта за "дапамажы"?! Ты ўжо школьнiк, Мiкiта i павiнен усё рабiць самастойна. А вы, Алена Васiльеўна, лепей iдзiце дадому - хай Мiкiта да самастойнасцi прывыкае.

МАЦI: Добра. Ну, бывай, сынок - увечары цябе тата забярэ.

Настаўнiца i мацi знiкаюць за левымi кулiсамi. Мiкiта застаецца адзiн i сядае на лаўку ля сваёй шафкi.

МIКIТА: I Алена Анатольеўна туды ж - хай сам апранаецца! Хай сам апранаецца! Кiнулi цяпер тут мяне аднаго. Хiба так добра? А вось вазьму i збягу куды небудзь! Дадому, напрыклад. А то i, наогул, з горада. Тады будуць шукаць i шкадаваць. Абавязкова будуць! Магчыма - i сапраўды збегчы?!

Мiкiта падыходзе да дзвярэй у каморку i прыслухоўваецца.

МIКIТА: Нiчога не чуваць. Зараз залезу туды i схаваюсь. Хай тады шукаюць. Але ж... Алена Анатольеўна казала, што гэтая каморка - чароўная i ў ёй жыве цар пацукоў. Усё гэта - жартачкi для маленькiх! Няма там анiякiх чараўнiкоў! А што, калi i сапраўды тут схавацца?! Хай сабе шукаюць! Але ж... Цара пацукоў няма, але самi пацукi, мабыць, i ёсць. Аднак, яны ж маленькiя як дам палкай, дык даведаюцца, як мяне палохаць! Томiс мяне палохаецца, а ён жа мацнейшы за пацукоў?! I яны спалохаюцца.

З-за сцэны чуецца дзiцячы гоман i голас Алены Анатольеўны.

НАСТАЎНIЦА: Цiшэй, дзецi, цiшэй. Зараз усiм трэба будзе памыць рукi хутка сняданак!

МIКIТА: Трэба хавацца - iдуць!

Мiкiта адчыняе дзверы ў каморку напалову i, прасунуўшы галаву, прыслухоўваецца.

МIКIТА: Цiха - мабыць, нiкога тут няма. Хай пашукаюць!

Мiкiта адчыняе дзверы i, хуценька прасклiзнуўшы ў каморку, зноў зачыняе iх за сабой. Гучыць жудасны грукат i ўся сцэна апынаецца ў цемры, якую прарэзваюць хуткiя блiкi святла. Чуюцца жахлiвыя крыкi дзяцей i Алены Анатольеўны. Потым наступае цiшыня, а цемра становiцца поўнай. У гэты час дэкарацыi левай часткi сцэны хаваюцца i ўся сцэна ператвараецца ў каморку. Дзверы, якiя раней падзялялi сцэну на часткi, цяпер знаходзяцца ў глыбiнi. Пачынае крыху свiтаць. Мiкiта ў тым самым адзеннi, але ў яго пацучыная галава i пацучыны хвост. Ён, не заўважаючы гэтага, марудна крочыць па каморцы, выцягнуўшы наперад рукi.

МIКIТА: Што гэта нiкога не чуваць?! Нi дзяцей нi чутна, нi Алены Анатольеўны?! I чаму гэта яны так крычалi? Схаваюсь я лепей за гэтымi рыдлёўкамi.

Мiкiта прысядае ля сцяны за нейкiмi рыдлёўкамi.

МIКIТА: Што гэта мяне нiхто не шукае?! Няўжо нiкому не цiкава, куды я трапiў? А яшчэ кажуць, што яны пра дзяцей клапоцяцца! Вось няма мяне i нiкому спраў да гэтага таксама няма! I есцi хочацца! Зараз жа сняданак. А тут халодна i... страшна. Лепей вылезу.

Мiкiта выходзе з-за рыдлёвак i iдзе ў левы бок сцэны.

МIКIТА: Якой вялiкай стала каморка! А дзверы дзе? Няма?

Мiкiта глядзiць навокал i толькi тут заўважае, што дзверы зусiм у iншым месцы.

МIКIТА: Яны ж, здаецца, не тут былi?! Вой, нешта мне зусiм страшна!

Мiкiта падыходзе да дзвярэй, расчыняе iх, але бачыць толькi цагляную сцяну.

МIКIТА: Дзе я?! Пi-пi. Што са мной здарылася?!

Мiкiта хапаецца рукамi за галаву i крычыць яшчэ больш громка.

МIКIТА: Што ў мяне з галавой?! У мяне на твары поўсць?! I хвост! У мяне з'явiўся пацучыны хвост. Я ператварыўся ў брыдкага пацука! А-а-а! У-у-у!

Мiкiта пачынае скакаць i лямантаваць, стукаючы ў сцяну за дзвярамi.

МIКIТА: У-у-у! Мама, Алена Анатольеўна, дзецi - ратуйце мяне! Мяне ператварылi ў пацука злыя чараўнiкi! Хутчэй! У-у-у! Хто небудзь дапамажыце!

Кладка з цэглы нечакана знiкае i з'яўляецца праход, з якога льецца таямнiчы свет i выпаўзаюць клубы дыму. Успыхваюць рознакаляровыя лiхтарыкi. Мiкiта з плачам iдзе прама ў дым i знiкае са сцэны.

КАРЦIНА ТРЭЦЯЯ

Падзямелле. У левым баку на велiзарнай павуцiне гойдаецца вялiзны павук. Мiкiта, у якога галава i хвост пацука, асцярожна крочыць наперад i час ад часу пiльна сочыць за паводзiнамi павука.